Dobre zdjęcie nie może powstać bez odpowiedniego oświetlenia. Jest ono jednym z najważniejszych elementów składowych fotografii. Aparaty fotograficzne, kiedy wykonują zdjęcie, rejestrują światło. To ono tworzy obraz i decyduje o jego charakterze. Światło w fotografii dzielimy na dwa główne rodzaje: światło zastane, czyli naturalne, które występuje np. podczas sesji fotograficznych realizowanych w plenerze oraz światło sztuczne, którego używamy najczęściej w pomieszczeniach. Oczywiście światła sztucznego używa się również w plenerze, a we wnętrzach fotografować można w świetle naturalnym. Aby móc tworzyć piękne zdjęcia, konieczne jest zapoznanie się z podstawowymi właściwościami światła i nauczenie się, jak je wykorzystywać. Dopóki nie jesteśmy w pełni świadomi istoty i roli, jaką odgrywa ono w sztuce fotografii, nie możemy mieć pewności, że robione przez nas zdjęcia będą spełniały nasze oczekiwania i wywoływały w odbiorcach zamierzone emocje.
Jakie są podstawowe rodzaje światła stosowane w fotografii?
Światło używane w fotografii możemy podzielić na kilka podstawowych rodzajów. Rozróżniamy światło: zastane i sztuczne, rozproszone i nierozproszone, tylne, przednie i boczne. Przyjrzyjmy się, czym charakteryzują się wymienione przez nas poszczególne rodzaje światła:
11. Światło rozproszone
Jest inaczej nazywane światłem miękkim. Możemy je uzyskać przez zastosowanie specjalistycznych akcesoriów studyjnych, takich jak: blendy, dyfuzory, parasolki albo softboxy. Im większe jest źródło światła, tym miększe staje się światło, ponieważ więcej promieni oświetla obiekt z większej liczby kierunków. Jeżeli nie mamy do dyspozycji dużych źródeł światła, możemy je odbić od dużych powierzchni jak ściana czy duża biała płaszczyzna. Jeśli dysponujemy tylko małym modyfikatorem, np. małym softboxem, to efekt zmiękczenia światła możemy otrzymać, przybliżając fotografowany obiekt do źródła światła. W ten sposób nasze źródło światła staje się relatywnie większe, a światło ulega zmiękczeniu. Ten typ światła powoduje, że kontury fotografowanych obiektów stają się miękkie. Granice między światłem a cieniami subtelnie się zacierają. Taki rodzaj oświetlenia jest szczególnie polecany do portretów i makrofotografii.
22. Światło nierozproszone
Taki rodzaj światła bywa nazywany także światłem twardym albo skierowanym. Jest to światło ostre, które doskonale podkreśla detale fotografowanego obiektu. Dzięki niemu aparat może zarejestrować z niezwykłą precyzją fakturę fotografowanych przedmiotów, co nadaje zdjęciom dramatyzmu. Im mniejsze jest źródło światła, i dalej od fotografowanego obiektu, tym będzie ono twardsze. Aby uzyskać światło nierozproszone, wykorzystuje się różnorodne akcesoria, takie jak reflektory/czasze (tzw. garnki). Dodatkowe akcesoria jak gridy czy strumienice światła pozwalają na precyzyjne kontrolowanie obszarów, które są oświetlane.
33. Światło przednie
Światło padające na fotografowany obiekt z przodu jest szczególnie polecane przy fotografowaniu ludzi, ponieważ wpływa na niezwykłą wyrazistość szczegółów oraz doskonale uwydatnia barwy. Przednie światło poprawia czytelność zdjęcia, ale wywołuje również efekt płaskości, ponieważ jest na nim stosunkowo mało cieni. Fotografowane z zastosowaniem tego rodzaju światła obiekty zostają spłaszczone, możemy więc zapomnieć o głębi obiektu. Jego przód jest oświetlony równomiernie i praktycznie bezcieniowo, przez co dobrze widzimy wszystkie detale fotografowanego obiektu, ale nie możemy rozróżnić poszczególnych tekstur.
44. Światło tylne
Mówimy o nim w sytuacjach, gdy fotografia jest wykonywana pod światło. Mimo iż takie ujęcia są trudne do zrealizowania, to ich efekt może być intrygujący. Fotografowany obiekt jest na nich zazwyczaj niedoświetlony, więc na zdjęciu nie są uwiecznione jego detale. Dzięki takiemu oświetleniu otrzymujemy duży kontrast między ciemnym pierwszym planem a jasnym tłem.
55. Światło boczne
Światło padające na fotografowany obiekt z boku rewelacyjnie podkreśla jego kształt. Na zdjęciach z zastosowaniem światła bocznego najważniejsza jest gra cieni, dzięki czemu obiekt zyskuje na plastyczności i kontrastowości. Tego typu oświetlenie doskonale podkreśla tekstury i daje złudzenie głębi.
Jaką rolę odgrywa w fotografii barwa światła?
Ogromne znaczenie odgrywa w fotografii także barwa światła. To ona w dużej mierze decyduje o nastroju zdjęcia. Kiedy stosujemy czerwone lub pomarańczowe światło, nasze zdjęcia stają się cieplejsze. Gdy postawimy na światło niebieskie, fotografia będzie charakteryzować się specyficznym chłodem. Barwę światła tworzą trzy elementy: kolor obiektu, od którego się ono odbija, każda rzecz, przez którą ono przechodzi oraz źródło światła. Temperatura barwowa światła jest liczona w Kelwinach. Kolory oddziałują na nasz mózg i wpływają na nasze emocje. Umiejętność świadomego korzystania z barwy światła jest dla fotografa niezbędna, aby mógł przy pomocy swoich zdjęć wpływać na nastrój odbiorców, a nawet skłaniać ich do pewnych zachowań.
Czym jest światło dla fotografa?
Światło jest dla profesjonalnego fotografa jednym z podstawowych narzędzi, które może świadomie wykorzystywać do tworzenia na swoich zdjęcia zamierzonych efektów wizualnych. Odpowiednie oświetlenie kreuje atmosferę zdjęcia i wpływa na emocje wywoływane u jego odbiorców. Dobry fotograf potrafi dokładnie określić podstawowe cechy światła, czyli kierunek jego padania, natężenie, barwę i charakter. Zdaje on sobie sprawę z tego, że ten sam obiekt oświetlony różnymi rodzajami światła będzie wyglądał zupełnie inaczej. Robiąc zdjęcie, zawsze pamięta, że w fotografii najważniejsze jest właśnie światło, które potrafi wydobyć lub zatuszować pewne cechy obiektów, a także wpływa na ogólny nastrój i charakter fotografii.